Tematyka stwierdzenia rażącego niedbalstwa dłużnika, zarówno w orzecznictwie i praktyce w kontekście upadłości konsumenckiej, jest jednym z zapalnych punktów, w których profesjonalne działanie pełnomocnika może być jedynym wyjściem chroniącym przed oddaleniem wniosku. Warto więc ponownie zagłębić się w ten temat i rozważyć go w kontekście całego postępowania upadłościowego.
Niedbalstwo w judykaturze
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, za rażące niedbalstwo uznawać należy nieostrożność graniczącą z rozmyślnym działaniem. Stąd, pojęcie to oznacza coś więcej, niż brak zachowania należytej staranności swoich spraw – stopień naganności postępowania dłużnika musi drastycznie odbiegać od modelu właściwego zachowania się dłużnika.
Forma rażenia
Jaką formę może przybrać rażące niedbalstwo? Najczęściej spotykaną w postępowaniu upadłościowym sytuacją jest rażące niedbalstwo wynikające z nadmiernego zadłużania się dłużnika w przypadku, gdy nie dysponuje on dostatecznie wysokimi dochodami. Doprowadza to do sytuacji, w której dłużnik nie jest w stanie spłacać zaciągniętych zobowiązań wraz z odsetkami, a w danym stanie faktycznym nie zachodzi żadna okoliczność, która takie działanie dłużnika mogłaby tłumaczyć.
Rola pełnomocnika zawodowego
Biorąc pod uwagę powyższe, a także wcześniejsze rozważania na temat rażącego niedbalstwa, należy zauważyć, iż pojęcie to jest na tyle nieostre – niedookreślone – iż osoba z prawem niezaznajomiona nie będzie w stanie odróżnić, czy jej zachowanie posiada znamiona niedbalstwa rażącego, czy niedbalstwa w swej winie niespełniającego doktrynalnych przesłanek, czy nawet usprawiedliwionego innymi okolicznościami, które należy wykazać.
Ocena poziomu dbałości
Sądy, rozpatrując wnioski o upadłość konsumencką i analizując je w świetle przepisów o rażącym niedbalstwie, biorą pod uwagę przede wszystkim powołane wyżej poglądy orzecznictwa, ale także doświadczenie życiowe, logiczne i rozsądne rozumowanie, a także możliwość zachowania należytego w sytuacji rozpatrywanej.
W tej mieszance poglądów, przepisów i zwyczajów niezbędna jest osoba w roli pełnomocnika profesjonalnego, która w każdej indywidualnej sytuacji będzie w stanie nie tylko wybrać odpowiednią strategię procesową, ale także zabezpieczyć klienta na wszelkie ewentualności, w tym także na takie przedstawienie stanu faktycznego sprawy, aby nie zachodziły przed sądem wątpliwości co do winy wnioskodawcy w zakresie rażącego niedbalstwa.