USTAWA ANTYSPREADOWA
Ustawą z 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe (dalej p.b.) oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 165, poz. 984), tzw. ustawą antyspreadową wprowadzono pkt 4a) do art. 69 ust. 2 p.b., zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu.
Powyższy przepis stanowi także reakcję ustawodawcy na stosowanie przez banki tzw. spreadu, czyli różnicy pomiędzy kosztem kupna i sprzedaży waluty ustalanym przez bank. Wysokość spreadu okazała się szczególnie dotkliwa dla osób spłacających udzielone przez banki kredyty indeksowane do kursów walut obcych, głównie do franka szwajcarskiego.
W orzecznictwie wskazano, że skoro bank może wybrać dowolne i niepoddające się weryfikacji kryteria ustalania kursów kupna i sprzedaży walut obcych, stanowiących narzędzie indeksacji kredytu i rat jego spłaty, wpływając na wysokość własnych korzyści finansowych i generując dla kredytobiorcy dodatkowe i nieprzewidywalne co do wysokości koszty kredytu, klauzule te rażąco naruszają zasadę równowagi kontraktowej stron na niekorzyść konsumentów, a także dobre obyczaje, które nakazują, aby ponoszone przez konsumenta koszty związane z zawarciem i wykonaniem umowy, o ile wynikają z czynników obiektywnych, były możliwe do przewidzenia, a sposób ich generowania poddawał się weryfikacji (wyrok SA w Warszawie z 21 października 2011 r., VI ACa 420/2011).
Jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2015 r., IV CK 362/14 w myśl art. 4 noweli w przypadku kredytów lub pożyczek pieniężnych zaciągniętych przez kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę przed dniem wejścia w życie ustawy antyspreadowej (co nastąpiło w dniu 26 sierpnia 2011 r.) ma zastosowanie art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz art. 75b prawa bankowego, w stosunku do tych kredytów lub pożyczek pieniężnych, które nie zostały całkowicie spłacone – do tej części kredytu lub pożyczki, która pozostała do spłacenia. W tym zakresie bank dokonuje bezpłatnie stosownej zmiany umowy kredytowej lub umowy pożyczki.
W rezultacie ustawodawca wprowadził narzędzie prawne pozwalające wyeliminować z obrotu postanowienia umowne zawierające niejasne reguły przeliczania należności kredytowych, zarówno na przyszłość, jak i w odniesieniu do wcześniej zawartych umów w części, która pozostała do spłacenia. W przypadku części kredytu, który został już spłacony sytuacja kształtuje się odmiennie. Rozwiązania wprowadzone nowelą nie obejmują bowiem spłaconych należności.
Przywołany powyżej art. 69 ust. 2 pkt 4a p.b. wprowadził dla banków dodatkowy rygor informacyjny, zgodnie z którym umowa kredytowa musi określać sposób ustalania kursu wymiany walut, wg którego dokonywane są wyliczenia związane z kredytem.
Jak wynika z coraz bogatszego orzecznictwa sądów, zasady ustalania kursu nie mogą być ukształtowane przez bank w sposób dowolny. Za niedozwolone zostały uznane w szczególności postanowienia umowne, odwołujące się do kursu określonego w tabeli kursowej banku, bez wskazania sposobu ustalania tego kursu, i tym samym przyznające bankowi prawo do samodzielnego, niezwiązanego z obiektywnymi przesłankami ustalanie tego kursu.
Zainteresował Cię ten temat?
Wyślij do nas swoje dane, a my skontaktujemy się z Tobą najszybciej jak będzie to możliwe.
Poznając Twoje potrzeby możemy udzielić Tobie profesjonalnej pomocy.