W dzisiejszym poście chcielibyśmy nieco odbiec od tematyki prawa upadłościowego a poruszyć interesujący temat a mianowicie mediację w postępowaniu cywilnym.
Co to jest mediacja?
Mediacja jest dobrowolną, poufną metodą polubownego rozwiązywania sprawy. Mediacja została uregulowana w art. 183 1 – art. 183 15 kodeksu postępowania cywilnego ( Dz. U. Nr 43, poz. 296), tj. z dnia 31 października 2016 r. ( Dz. U. 2016, poz. 1822) 1.
Strony sporu, za pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora, samodzielnie dochodzą wspólnie do porozumienia. Mediację można zastosować nie tylko w postępowaniu cywilnym ale również w innych gałęziach prawa , np. w procedurze karnej. Mediację stosuje się tam gdzie jest możliwość zawarcia ugody. Wszczęcie mediacji wiąże się z przerwaniem biegu przedawnienia.
Co może być przedmiotem mediacji?
Przedmiotem mediacji mogą być sprawy rodzinne np. (sprawy związane z rozwodem czy z separacją), sprawy pracownicze, sprawy związane ze sporami sąsiedzkimi, sprawy o zapłatę czy sprawy z rozwiązaniem lub niewykonaniem umowy.
Jak sprawa trafia do mediacji?
Mediacja może być prowadzona przed wniesieniem sprawy do sądu tzw. mediacja pozasądowa lub już po wszczęciu postępowania na podstawie wydanego postanowienia przez sąd. W obu przypadkach przesłanką do prowadzenia mediacji jest zgoda obu stron. Każda ze stron może indywidualnie złożyć wniosek o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego do sądu na każdym etapie postępowania sądowego.
Kto decyduje o wyborze mediatora?
Bezstronnego mediatora wybierają strony lub wybiera sąd, mając na względzie w pierwszej kolejności stałych mediatorów.
Jak długo trwa mediacja?
Postępowanie mediacyjne, na podstawie którego doszło do wydania postanowienia przez sąd, nie powinno trwać dłużej niż 3 miesiące. Natomiast gdy zachodzi przesłanka mówiąca o innych ważnych powodach lub na zgodny wniosek stron, termin 3 miesięczny może zostać przedłużony.
Jak przebiega mediacja?
Po otrzymaniu postanowienia sądu, mediator kontaktuje się ze stronami, ustalając termin i wskazując miejsce spotkania.
Mediator wyjaśnia zasady i cele postępowania mediacyjnego oraz pyta, czy strony wyrażają zgodę na mediację. Mediacja jest rozmową stron w obecności mediatora. Mogą się także odbywać indywidualne spotkania mediatora z każdą ze stron.
Strony mogą w każdej chwili zrezygnować z udziału w mediacji na każdym etapie postępowania mediacyjnego.
Mediacja jest poufna. Mediator nie może udostępniać informacji z mediacji osobom trzecim. Protokół z mediacji nie zawiera żadnych ocen ani stanowisk stron.
Mediator nie może być świadkiem co do faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.
W jaki sposób może się zakończyć mediacja?
Mediacja powinna zakończyć się zawarciem wspólnie wypracowanej ugody, którą podpisują strony. Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego.
W razie mediacji ze skierowania sądu oraz w sytuacji mediacji pozasądowej i wystąpienia przez stronę do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem, mediator składa protokół w sądzie.
Zatwierdzona przez sąd ugoda ma moc prawną ugody zawartej przed sądem i kończy postępowanie.
Sąd nie zatwierdzi ugody, w całości lub części, jeżeli zachodzą właściwe ku temu przesłanki : ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.
Jeśli ugoda, której nadano klauzulę wykonalności nie została wykonana, można skierować jej wykonanie do egzekucji komorniczej.
W przypadku braku ugody, strony mogą dochodzić swych praw przed sądem w postępowaniu sądowym.
Ile kosztuje mediacja?
Koszty mediacji obciążają strony, co do zasady w równych częściach, chyba że strony ustalą inny podział rozliczeń.
Strona postępowania mediacyjnego może złożyć na zasadach ogólnych wniosek o zwolnienie od kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.
W postępowaniu mediacyjnym ze skierowania sądu, w sporach niemajątkowych oraz w sporach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, wynagrodzenie mediatora wynosi 150 zł za pierwsze posiedzenie mediacyjne, a za każde kolejne – 100 zł (łącznie nie więcej niż 450 zł). Jeśli postępowanie dotyczy praw majątkowych, wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego). Zwrotowi podlegają też wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji (w tym opłata za wynajem pomieszczenia do 70 zł za jedno posiedzenie oraz koszty korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 zł). Jeśli mediator jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług, do kosztów mediacji dolicza się podatek VAT.
Niezależnie od wyniku sprawy, sąd może nałożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów powstałych wskutek oczywiście nieuzasadnionej odmowy udziału w mediacji.
Jeśli dojdzie do zawarcia ugody przed rozpoczęciem rozprawy, strona otrzyma zwrot 100% opłaty sądowej, którą zapłaciła wnosząc sprawę do sądu. Jeśli do zawarcia ugody przed mediatorem dojdzie na późniejszym etapie postępowania sądowego (po rozpoczęciu rozprawy), strona otrzyma zwrot 75% opłaty sądowej.
W przypadku mediacji pozasądowej, wysokość wynagrodzenia mediatora i zwrot jego wydatków poniesionych w związku z przeprowadzeniem mediacji wynikają z cennika ośrodka mediacyjnego lub strony uzgadniają je razem z mediatorem przed rozpoczęciem mediacji.
Na koniec omawianych rozważań chciałabym nadmienić, jakie korzyści płyną z zawarcia mediacji.
Mediacja:
- Stwarza stronom szansę na samodzielne, szybkie i tanie rozwiązanie ich sporu w formie polubownego porozumienia.
- Pozwala na utrzymanie wzajemnych relacji
- Sprzyja obniżeniu poziomu negatywnych emocji oraz zrozumieniu potrzeb własnych i drugiej strony, a przez to zmniejsza obciążenie psychiczne związane z sytuacją konfliktową.