Prawo polskie przewiduje instytucję zasiedzenia jako jeden ze sposobów pierwotnego i nieodpłatnego nabycia własności. Zasiedzieć można zarówno rzeczy ruchome, jak i nieruchomości. Skutek nabycia następuje z mocy samego prawa. Celem zasiedzenia jest usunięcie rozbieżności między stanem prawnym a faktycznym, długotrwałym stanem posiadania oraz zapobieżenie narastającym w miarę upływu czasu trudnościom w dowodzeniu i ustaleniu podmiotu prawa własności.
Jak bronić się przed utratą własności wskutek zasiedzenia?
Po pierwsze każdy właściciel powinien dokonywać kontroli swoich nieruchomości. Niezależnie od tego czy jest to działka oddalona o trzydzieści kilometrów, czy znajduje się na drugim końcu Polski, warto przynajmniej raz w roku skontrolować, czy nie jest użytkowana bez naszej wiedzy. W przypadku odziedziczenia spadku, warto zainteresować się tym, co wchodzi w jego skład. Jeżeli jest w nim nieruchomość, warto uregulować kwestię korzystania z niej.
Jedną z przesłanek zasiedzenia jest posiadanie samoistne (władanie rzeczą jak właściciel). Charakter takiego posiadania można zmienić. Wystarczy, że podpiszemy z osobą faktycznie władającą naszą nieruchomością umowę najmu lub dzierżawy nieruchomości. Wówczas posiadacz samoistny stanie się posiadaczem zależnym, a to uniemożliwia zasiedzenie.
Przerwanie biegu terminu zasiedzenia
Jeżeli okaże się, że naszą nieruchomością włada ktoś inny, należy niezwłocznie podjąć działania, zmierzające do przerwania biegu terminu zasiedzenia.
Przerwanie biegu terminu zasiedzenia nastąpi przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Do najważniejszych czynności przerywających bieg terminu należą: wytoczenie powództwa windykacyjnego (o wydanie nieruchomości), wytoczenie powództwa negatoryjnego o zaprzestanie naruszeń prawa własności, wniosek o dział spadku i wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości, powództwo o ustalenie prawa własności, pozew o uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, wniosek o wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego.
Powyżej opisane sposoby obrony przed zasiedzeniem są skuteczne, warto jednak monitorować, czy podejmowane są na czas. Termin zasiedzenia nieruchomości przez posiadacza samoistnego to 20 i 30 lat w zależności czy posiadacz samoistny jest odpowiednio: w dobrej lub w złej wierze.