Od 2016 roku notuje się przeszło 35% wzrost ilości zawieranych umów dożywocia. Jak wskazują specjaliści, ma to związek z rosnącą ilością związków nieformalnych. Problematyka tego zjawiska będzie tematem dzisiejszego posta.
Ochrona spadkowa – nie dla każdego
Obecne przepisy Kodeksu cywilnego otaczają ochroną spadkową jedynie osoby związane węzłem małżeńskim lub spokrewnione. W związku z tym, osoby żyjące w związkach nieformalnych, nie posiadają praw do realizacji obowiązków alimentacyjnych, wspólnot majątkowych, informacji na temat zdrowia i wielu innych dziedzin praw majątkowych i osobistych. Dodatkowo, dziedziczenie po osobie, z którą żyjemy w związku nieformalnym, obarczone jest najwyższym obowiązkiem podatkowym.
Umowa dożywocia
Jest to umowa uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego. Założeniem ustawodawcy w tworzeniu takiej umowy było, aby osoba starsza, przekazywała własność nieruchomości innej, młodszej osobie (najczęściej są to osoby spokrewnione). W zamian, osoba młodsza zobowiązywała się do świadczenia dla osoby starszej dożywotniej opieki, w tym zdrowotnej, dachu nad głową, opału i utrzymania (przyjęcia „jak domownika”). Umowa taka może być zatem jednym z prawnych mechanizmów, które zabezpieczą interesy osób żyjących w związku partnerskim.
Problemy dożywotnika
Sytuacja prawna po zawarciu umowy dożywocia może się jednak skomplikować. W przypadku, gdy dożywotnik (osoba darowująca nieruchomość w zamian za utrzymanie) przeżyje nabywcę nieruchomości (osobę, która miała utrzymywać dożywotnika w zamian za nieruchomość). W takiej sytuacji nieruchomość, która należała do dożywotnika, będzie dziedziczona ustawowo przez spadkobierców nabywcy, do których jednak dożywotnik – jako osoba niezwiązana formalnie z nabywcą – nie należy.
Rozwiązanie?
Należy w takich sytuacjach pamiętać o tym, że istnieje również możliwość sporządzenia testamentu. W kontekście każdego związku nieformalnego należy najpierw szczegółowo przeanalizować sytuację majątkową i osobistą partnerów. Trzeba podkreślić, iż np. zawarcie umowy dożywocia nie będzie skuteczne w przypadku posiadania własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkaniowego. Umowa dożywocia może również być podważana przez spadkobierców jako pozorna. W takich sytuacjach warto zwrócić się do profesjonalnych doradców, którzy pomogą dobrać odpowiednie rozwiązanie prawne.
Chcesz przygotować testament lub umowę dożywocia? Skontaktuj się z Kancelarią Prawną AGMA.