Prawo restrukturyzacyjne to stosunkowo nowa regulacja o randze ustawy, która została wprowadzona do polskiego porządku prawnego z dniem 1 stycznia 2016 roku.
Prawo restrukturyzacyjne, w przeciwieństwie do prawa upadłościowego, jest ukierunkowane na pomoc przedsiębiorcy, aby poprzez skuteczne mechanizmy sanacyjne mógł uzdrowić swoje przedsiębiorstwo i odzyskał zdolność do konkurowania na rynku, podczas gdy prawo upadłościowe koncentruje się na skutkach niewypłacalności przedsiębiorcy i zaspokojeniu wierzycieli. Pojawienie się nowej ustawy, tj. Prawa restrukturyzacyjnego, było koniecznością w sytuacji tak szybkich przemian procesów społeczno- ekonomicznych jakie obecnie mają miejsce w gospodarce rynkowej. Nie można również zapominać o tym, że gospodarka światowa zmaga się obecnie z kryzysem, skutkiem czego jest większa liczba podmiotów realnie lub potencjalnie zagrożonych niewypłacalnością.
Nowelizacja ustawy wprowadziła do polskiego porządku prawnego cztery nowe postępowania insolwencyjne: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne.
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest postępowaniem prowadzonym samodzielnie przez dłużnika, pod kierunkiem nadzorcy układu, w którym to dłużnik samemu zabiega o głosy wierzycieli. Rola sądu jest tutaj ograniczona do wydania postanowienia o zatwierdzenie układu przyjętego przez wierzycieli.
Przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe swoim przebiegiem są zbliżone do postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu, jakie obowiązywało pod rządami poprzedniej ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Podstawowa różnica pomiędzy tymi dwoma nowymi postępowaniami insolwencyjnymi dotyczy sumy wierzytelności spornych. Postępowanie układowe może być przeprowadzone, jeżeli suma spornych wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem będzie przekraczała 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, co nie jest możliwe w przypadku procedury przyspieszonego postępowania układowego.
Postępowanie sanacyjne, oprócz zawarcia układu, ma także dalej idący cel, jakim jest restrukturyzacja przedsiębiorstwa dłużnika poprzez częściową lub całkowitą realizację planu naprawczego z możliwością wykorzystania do tego instrumentów pozwalających na redukcję zatrudnienia, odstępowania od umów wzajemnych czy też sprzedaży niepotrzebnych składników majątkowych ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej. W ocenie autorów projektu ustawy zastosowanie tych wyjątkowych instrumentów prawnych ma poprawić na tyle sytuację ekonomiczną przedsiębiorcy, że będzie mógł on wykonać zaproponowane wierzycielom propozycje układowe lub też przedstawić im korzystniejsze warunki układu. Ponadto dłużnik jest chroniony przed prowadzeniem czynności egzekucyjnych ze strony wierzycieli przez cały okres trwania procesów naprawczych w przedsiębiorstwie. Aby jednak zagwarantować również ochronę interesu wierzycieli, np. przed niepotrzebnym przedłużaniem czasu trwania restrukturyzacji, zarząd nad przedsiębiorstwem dłużnika jest oddawany w zarząd zarządcy, zaś na działania objęte planem insolwencyjnym konieczne jest uzyskanie zgody sędziego- komisarza.
W przedmiotowej ustawie ustawodawca zawarł szereg przepisów, które pozwalają na uznanie pewnych czynności Dłużnika za bezskuteczne. Przykładowo art. 304 ust. 1 PrRestr stanowi, że „Bezskuteczne w stosunku do masy sanacyjnej są czynności prawne, nieodpłatne albo odpłatne, którymi dłużnik rozporządził swoim majątkiem, jeżeli wartość świadczenia dłużnika przewyższa w istotnym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez dłużnika lub zastrzeżonego dla dłużnika lub dla osoby trzeciej, dokonane w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego”. Ponadto należy zwrócić uwagę na kwestie związane z ewentualnym uznaniem niektórych czynności za dokonane z pokrzywdzeniem wierzyciela (tzw. skarga pauliańska uregulowana przepisem art. 527 Kodeksu Cywilnego).
W związku z powyższym, przedsiębiorca chcący złożyć wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego powinien dokonać stosownej analizy swoich działań pod kątem ich ewentualnej bezskuteczności na gruncie przepisów Prawa restrukturyzacyjnego.
Prawnicy Kancelarii Prawnej AGMA świadczą usługi dla przedsiębiorców chcących złożyć wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, w tym zakresie dokonania analizy czynności prawnych przedsiębiorcy pod kątem ich ewentualnej bezskuteczności na gruncie ustawy Prawo restrukturyzacyjne.