Fakt, że zostaliśmy powołani do dziedziczenia, niezależnie z jakiego tytułu – czy jest to dziedziczenie z ustawy, czy z testamentu – nie oznacza, że z chwilą śmierci spadkodawcy ostatecznie nabyliśmy już wszystkie prawa do spadku. Możemy bowiem w określonym przez kodeks cywilny terminie zdecydować, czy spadek przyjmiemy, czy odrzucimy.
Otwarcie spadku
Moment otwarcia spadku oznacza śmierć spadkodawcy. Wraz z nim spadkobiercy nabywają spadek warunkowo i przysługuje im określony czas na zdecydowanie, czy chce nabyć ostateczne prawa do spadku.
Spadkobierca nie musi być zainteresowany w nabyciu spadku, co może wynikać z różnych względów. Powody mogą być osobiste, podatkowe, ale najczęściej występującym powodem nieprzyjmowania spadku są długi spadkowe.
Jak odrzucić spadek?
Jeśli spadkobierca nie chce przyjąć spadku, powinien złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Termin na złożenie takiego oświadczenia biegnie od momentu powzięcia wiadomości o powołaniu do spadku i wynosi 6 miesięcy. Jeżeli oświadczenie o odrzuceniu spadku nie zostanie złożone w tym terminie, skutkiem jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za spłatę długów spadkowych do wysokości otrzymanego spadku.
Jeżeli spadkobierca nie ma zdolności do czynności prawnych, termin sześciomiesięczny rozpoczyna bieg od chwili, w której o tytule powołania dowiedział się jego przedstawiciel ustawowy. Złożenie przez przedstawiciela ustawowego oświadczenia o odrzuceniu spadku przez spadkobiercę (podobnie jak złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost, tj. bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe) wymaga uzyskania zgody właściwego sądu opiekuńczego.
Podobnie jak w przypadku oświadczenia o przyjęciu spadku, oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć przed notariuszem lub przed sądem. Złożenie oświadczenia przed notariuszem jest procedurą szybszą, zazwyczaj można to załatwić w ciągu jednego dnia. Procedura przed sądem jest dłuższa, natomiast najczęściej takie oświadczenie składa się w toku postępowania o nabycie spadku.
Warto zaznaczyć, że najbardziej korzystne jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed notariuszem, bowiem może się okazać, że zanim sąd wyznaczy rozprawę, sześciomiesięczny termin upłynie i odrzucenie spadku stanie się niemożliwe.