CO TO SĄ NIEDOZWOLONE (ABUZYWNE) POSTANOWIENIA UMOWNE?
W dowolnej umowie zawieranej pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem zapisy umowy, które nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem nie są dla niego wiążące, jeżeli rażąco naruszają interesy konsumenta oraz kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.
Zgodnie z brzmieniem art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
Wobec powyższego, aby uznać postanowienie umowne za niedozwolone spełnione muszą zostać cztery warunki:
1) Umowa winna zostać zawarta z konsumentem,
2) Postanowienie umowy nie zostało uzgodnione indywidualnie,
3) Postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza jego interes,
4) Postanowienie sformułowane jest w sposób jednoznaczny nie dotyczy głównych świadczeń stron.
Konsumentem w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Postanowieniami uzgodnionymi są te zapisy umowne, na które konsument miał rzeczywisty wpływ, np. zostały uzgodnione pomiędzy stronami w trakcie negocjacji. Natomiast sprzeczne z dobrymi obyczajami są te postanowienia, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób niepozwalający na realizację takich wartości, jak szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość. Tak zaś kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku umownego, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy.
Aktualne jest stanowisko Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r. (sygn. akt I CK 832/04), w którym stwierdzono, że w rozumieniu art. 3851 Kodeksu cywilnego.: „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści takiego stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.
Za niedozwolone klauzule umowne nie można uznać postanowień umownych regulujących podstawowe, główne świadczenia stron czyli elementów umowy, bez których określenia umowa nie byłaby ważna.
Jeżeli w umowie znajdują się nieuzgodnione z konsumentem zapisy umowne, a więc niedozwolone, są one bezskuteczne i nie wiążą konsumenta, natomiast co do pozostałych zapisów pozostają one w mocy.
W takim przypadku koniecznym jest wytoczenie przez konsumenta powództwa przeciwko przedsiębiorcy. Konsument może dochodzić uznania przez sąd postanowienia umownego za niedozwolone.
Zainteresował Cię ten temat?
Wyślij do nas swoje dane, a my skontaktujemy się z Tobą najszybciej jak będzie to możliwe.
Poznając Twoje potrzeby możemy udzielić Tobie profesjonalnej pomocy.