Dozwolony użytek prywatny a publiczny
Polska ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje instytucję dozwolonego użytku, czyli prawa do nieodpłatnego korzystania z już rozpowszechnionego utworu bez zgody podmiotu praw autorskich. Wiąże się to jednak z określonymi wymaganiami, jakie musi spełnić użytkownik, który obcuje z dobrami intelektualnymi.
Działalność twórcza
Szeroko rozumiane pojęcie utworu odnosi się do działalności człowieka wyrażonej w jakiejkolwiek postaci. Oznacza to, że taką definicją objęte jest wszystko to, co ma twórczy charakter i należy do określonego podmiotu. Będzie nim wydana książka, plik muzyczny udostępniony w Internecie, czy stworzona grafika.
Dozwolony użytek prywatny a publiczny
Jedną z form powyższego uprawnienia jest dozwolony użytek prywatny, który pozwala osobom fizycznym na korzystanie z dobra własności intelektualnej w zakresie własnego użytku osobistego. Utworem rozpowszechnionym jest każda działalność twórcza człowieka, która została udostępniona publicznie za zezwoleniem twórcy, dlatego też bardzo często w życiu codziennym mamy do czynienia z owym uprawnieniem, chociażby podczas korzystania z treści publikowanych w Internecie. Istotne są okoliczności, jakie pozwalają na owe wykorzystanie, udostępnionego w jakikolwiek sposób, utworu. Takie uprawnienie jest przeznaczone jedynie dla korzystania przez krąg osób pozostających w związku osobistym, co związane jest głównie z niewielką grupą odbiorców, więzami rodzinnymi, czy koleżeńskimi. Natomiast dozwolony użytek publiczny w polskim prawie autorskim odnosi się do korzystania z dostępnych treści, głównie w celach dydaktycznych, naukowych, czy kulturalnych i pozwala na udostępnianie ich nieograniczonej publiczności pod pewnymi warunkami. W obu przypadkach istotny jest sam twórca i poszanowanie dla praw, jakie mu przysługują.
Odpowiedzialność za naruszenie
Jakakolwiek działalność zmierzająca do korzystania z dostępnych treści i uzyskiwania korzyści np. majątkowych wiąże się z naruszeniem autorskich praw osobistych i majątkowych, za które użytkownik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności prawnej. Korzystanie z utworu w zakresie dozwolonego użytku publicznego wymaga oznaczenia, kto jest autorem prezentowanej treści. Pominięcie twórcy, wykorzystanie utworu bez wymaganej do tego zgody, pobieranie pożytku dla własnych korzyści majątkowych, pozwala uprawnionym wystąpić z żądaniem zaniechania naruszenia, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści lub zapłacenia stosownego wynagrodzenia.