Prawo polskie przewiduje możliwość odwołania darowizny nawet po skutecznym dokonaniu darowizny. Znajdzie to zastosowanie, jeżeli stosunki pomiędzy obdarowanym a darczyńcą ulegną znacznemu pogorszeniu. Aczkolwiek należy wykazać, iż zachowanie danej osoby jest na tyle naganne, iż wykazuje znamiona, tzw. rażącej niewdzięczności.
Czym jest rażąca niewdzięczność?
Zgodnie z art. 898 § 1 k.c. § 1. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Stąd istotne jest ustalenie definicji rażącej niewdzięczności, której nie sprecyzowano w przepisach. Natomiast SN w orzeczeniu z 23 listopada 2018 roku stwierdził, iż zachowanie może być uznane za wyczerpujące znamiona rażącej niewdzięczności, jeżeli będzie świadomym, rozmyślnym naruszeniem podstawowych obowiązków, kwalifikację taką uzasadnia również wyrządzenie krzywdy czy przykrości, postępowanie w sposób niezamierzony, w uniesieniu czy rozdrażnieniu. Nie uzasadnia odwołania darowizny dopuszczenie się przez obdarowanego takich czynów, które w danych okolicznościach czy warunkach nie wykraczały poza zwykłe przypadki życiowych konfliktów. (II CSK 646/17)
Dopuszczalność odwołania
Nie dopuszcza się odwołania darowizny po upływie roku od powzięcia informacji o nagannym zachowaniu obdarowanego. Oznacza to, iż irrelewantnym jest to jak długi okres czasu upłynął od dokonania darowizny. Co więcej nawet w przypadku gdy obdarowany dopuścił się czynów spełniających przesłanki rażącej niewdzięczności, darczyńca nie będzie mógł odwołać darowizny, jeśli puścił winy w niepamięć. Zgodnie z art. 899 § 1 k.c. darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył.
Skutki
Aby skutecznie odwołać darowiznę należy złożyć obdarowanemu pisemne oświadczenie. Powinno ono zawierać informację o odwołaniu darowizny z powodu rażącej niewdzięczności. A ponadto trzeba wskazać, jakie zachowania obdarowanego na nią wskazują. Aczkolwiek samo złożenie takiego pisma nie oznacza automatycznego przejścia własności na darczyńcę. Bowiem zgodnie z powyżej cytowanym orzeczeniem skuteczne odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności uchyla dotychczasowy stosunek prawny a pomiędzy stronami tego byłego już stosunku prawnego powstaje nowy stosunek prawny o charakterze obligacyjnym, którego treścią jest obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny jako korzyści uzyskanej bezpodstawnie. (II CSK 646/17)