Od lipca 2018 roku uchwalona została ustawa, która daje przedsiębiorcy prawo do ochrony interesów przedsiębiorstwa po swojej śmierci. Możliwość taką uzyskali przedsiębiorcy, którzy są zarejestrowani w rejestrze Centralnej Ewidencji I Informacji o Działalności Gospodarczej – czyli znakomita większość polskich przedsiębiorców. Zarząd sukcesyjny (czyli zarząd pełniący swoją funkcję tymczasowo) zostaje powołany w okresie po śmierci właściciela do momentu ustalenia spraw związanych ze spadkiem po zmarłym.
Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?
Przedsiębiorca zarejestrowany w CEIDG ma prawo wskazać osobę, która zarząd obejmie po jego śmierci. Zarządcą sukcesyjnym może zostać prokurent, o ile zostanie to zastrzeżone przez właściciela przedsiębiorstwa. Zastrzeżenie to powoduje wygaśnięcie funkcji prokurenta i zastąpienie jej funkcją zarządcy tymczasowego. W przypadku nieustalenia zarządcy sukcesyjnego, po śmierci przedsiębiorcy prawo wskazania zarządcy mają również osoby uprawnione (spadkobiercy).
Należy jednak pamiętać, że może być tylko jeden zarządca sukcesyjny!
Zadania zarządcy sukcesyjnego
Zadaniem zarządcy jest przede wszystkim zapewnienie ciągłości w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa po śmierci jego właściciela. Co zatem może, a od czego powinien się powstrzymać zarządca sukcesyjny?
Zarządca sukcesyjny kontynuuje działalność, wykonując przy tym tylko czynności zachowawcze, czyli czynności niezbędne do dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zachowuje przedsiębiorstwo w normalnej kondycji, nie może podejmować żadnych ryzykownych działań. Nie pozyskuje nowych kontrahentów, nie zaciąga żadnych nowych zobowiązań. Prowadzi bieżące interesy przedsiębiorstwa – stara się spłacać dotychczasowych wierzycieli, prowadzi sprawy powstrzymując się od podejmowania nowych inwestycji.
Odpowiedzialność zarządcy sukcesyjnego
Odpowiedzialność zarządcy tymczasowego oparta jest na zasadzie winy. Zatem musi wyniknąć szkoda, na skutek niewłaściwie podejmowanych działań. Zarządca odpowiada za niezachowanie należytej staranności.
Czas trwania zarządu sukcesyjnego
Ustanowienie zarządu, jak już zostało wcześniej wspomniane, następuje z chwilą śmierci właściciela przedsiębiorstwa (osoby fizycznej zarejestrowanej w CEIDG). Zarząd ten wygasa w momencie zakończenia czynności spadkowych (nie dłużej jednak niż 2 lata). Czynności spadkowe uznaje się za zakończone w momencie uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku.
Upadłość a zarząd sukcesyjny
Jeżeli prowadzone jest postępowanie upadłościowe względem przedsiębiorcy danego przedsiębiorstwa, to nie można powołać zarządu sukcesyjnego, a powołany już wcześniej zarząd wygasa.