Wypowiedzenie jest jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy, jednak istnieje również możliwość rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, co odnosi się do ściśle uregulowanych przypadków. Jednym z nich jest prawo do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia, z winy pracownika, jak i z przyczyn przez niego niezawinionych.
Wina pracownika
Rozwiązanie stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika stanowi na gruncie Kodeksu pracy jedną z możliwości, z której może skorzystać pracodawca. W świetle art. 51 § 1, rozwiązanie umowy w ten sposób, może nastąpić, gdy pracownik dopuścił się naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, co uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, a także umowa może zostać rozwiązana w razie zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Wręczając pracownikowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy, należy pamiętać, by w została w nim wskazana przyczyna rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ponadto, pracodawca może skorzystać z takiego uprawnienia ciągu miesiąca od dnia, kiedy dowiedział się o przyczynie rozwiązania umowy bez wypowiedzenia.
Rozwiązanie umowy bez winy pracownika
Zgodnie z kolejnym przepisem Kodeksu pracy, art. 53 stanowi sytuację, w której rozwiązanie umowy o pracę następuje bez winy pracownika. Jednak, aby takie rozwiązanie umowy było skuteczne, należy spełnić przesłanki wymagane w powyższej regulacji. Przyczyną zaistnienia stanu prawnego w świetle art. 53 § 1 jest niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby. Spełnienie tej przesłanki zostanie osiągnięte, dzięki jednej z dwóch możliwych okoliczności: kiedy pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy, wskutek choroby trwającej dłużej niż 3 miesiące, a także wówczas, gdy niezdolność do pracy trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tytułu choroby wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące, gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową. Kolejna okoliczność, która pozwala na rozwiązanie stosunku bez wypowiedzenia to wystąpienie sytuacji, innej niż wymienione, usprawiedliwionej nieobecności pracownika trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
Obowiązek pracodawcy
Forma rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia bez winy pracownika nakłada na pracodawcę względny obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika. Taka regulacja ma zastosowanie, jeżeli w okresie 6 miesięcy od dnia rozwiązania umowy, pracownik niezwłocznie zgłosi chęć powrotu do pracy zaraz po ustaniu powodu, dla którego był on nieobecny.